Τζανίν Κάμμινς: Ξένο Χώμα, Εκδόσεις Δώμα

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Υπό κανονικές συνθήκες, και παρά το γεγονός ότι ο Stephen King προκαλεί τον οποιονδήποτε να διαβάσει τις δέκα πρώτες σελίδες του βιβλίου και μετά να μην το τελειώσει, δε θα έμπαινα στη διαδικασία να ξεκινήσω ένα βιβλίο που θα αφορά τα καρτέλ ναρκωτικών σε χώρα της Λατινικής Αμερικής. Γιατί τόσο σε λογοτεχνικό επίπεδο όσο και κινηματογραφικά, η θεματική αυτή έχει υποπέσει σε βαθιά στερεοτυπικές αναφορές, με ένα έντονα εμπορικό λεξιλόγιο και σε μια κουλτούρα προβολής της ζωής του θύτη και όχι του θύματος. 

Αυτό ακριβώς όμως είναι το στοιχείο  που κάνει το ξένο χώμα να ξεχωρίζει! Γιατί όπως αναφέρει στον επίλογο του έργου της και η ίδια η συγγραφέας, ενδιαφέρεται για την ιστορία των θυμάτων και όχι των δραστών.

Η Τζανίν Κάμμινς γεννήθηκε στην Ισπανία, έχει Ιρλανδική και Πορτορικάνικη καταγωγή και σήμερα είναι πολίτης των Η.Π.Α. Η οδύσσεια της γιαγιάς της που τη δεκαετία του 1940 μετανάστευσε από το Πουέρτο Ρίκο στις Η.Π.Α., ο κτηνώδης τρόπος με τον οποίο βιάστηκαν και δολοφονήθηκαν δύο ξαδέρφες της στο Σαιντ Λιούις του Μιζούρι και ο ξυλοδαρμός και η δολοφονία του ίδιου της του αδερφού, την κατέστησαν δίαυλο επικοινωνίας της φωνής των θυμάτων.

Αυτό που ξεχώρισα στη θριλερική περιπέτεια της Τζανίν Κάμμινς, η οποια αφορά την προσπάθεια απόδρασης μιας μητέρας με το γιο της από το διεφθαρμένο, πλήρως ελεγχόμενο από τη μαφία των καρτέλ Ακαπούλκο, όπου δολοφονήθηκε μέσα στο σπίτι τους η οικογένειά τους, είναι οι χαρτογραφικές της επισημάνσεις. 

Το ότι η συγγραφέας μελετούσε τέσσερα ολόκληρα χρόνια, κάνοντας έρευνα προκειμένου να συνθέσει την αφήγησή της, είναι εμφανές. Η λεπτομερής σύνδεση σημείων του χάρτη του Μεξικού μέχρι τα σύνορα με τις Η.Π.Α., συνυφαίνεται με μία πολιτική προσέγγιση του προβλήματος των καρτέλ, αρκετά συμπεριληπτική.

Αυτή η προσέγγιση, αν και αφορά ένα εμπορικό λογοτεχνικό βιβλίο, που εύκολα θα μεταφερόταν στις κινηματογραφικές οθόνες με επιτυχία, συνιστά το στυλοβάτη της ποιοτικής αφήγησης της Τζανίν Κάμμινς, σε σχέση με άλλα παρόμοια έργα, που αφορούν χώρες της Λατινικής Αμερικής, και που μέχρι σήμερα επέλεγα για αυτόν ακριβώς το λόγο να διαβάζω μόνο από το Γάλλο Caryl Ferey...

Με άλλα λόγια η συγγραφέας, χρησιμοποιεί τη βαθιά γνώση της διαδρομής πάνω στο χάρτη, σε συνδυασμό με τοπογραφικές αναφορές, χωρίς να χάνεται ούτε για ένα λεπτό, η πολιτική αναφορά.

Το 2017, κατά μήκος των συνόρων μεταξύ Η.Π.Α. και Μεξικού, πέθαινε ένας μετανάστης κάθε 21 ώρες. Στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται όσοι εξαναφανίστηκαν τα ίχνη τους για πάντα. Όσο έγραφε η συγγραφέας το μυθιστόρημα, πέθαινε ένας μετανάστης κάθε 90 λεπτά στη Μεσόγειο, στην Κεντρική Αμερική, στο Κέρας της Αφρικής. Σήμερα, σε ολόκληρο το Μεξικό, περίπου 40.000 άνθρωποι έχουν επισήμως εξαφανιστεί και οι ερευνητές βρίσκους μαζικούς τάφους με εκατοντάδες πτώματα.

Σε βιβλία του Caryl Ferey, του Γάλλου λογοτέχνη που καταπιάστηκε σοβαρά με χώρες της Λατινικής Αμερικής, έχοντας μείνει σε αυτές αρκετά, βρήκα πριν χρόνια διατυπωμένο το επιχείρημα, ότι το Μεξικό είναι η πιο επικίνδυνη χώρα στον πλανήτη, για να ασκεί κάποιος σε αυτήν, το επάγγελμα του δημοσιογράφου. Χρόνια μετά, τα ποσοστά της βίας δεν έχουν μειωθεί στο ελάχιστο. Μας ταρακουνά προσφάτως με το αριστούργημά της 'η εποχή των τυφώνων' η Φερνάντα Μελτσόρ και ακολουθεί η Τζανίν Κάμμινς με το 'Ξένο Χώμα'.

Το Ξένο Χώμα, είναι ένα πυρετώδες road trip από την κόλαση στο άγνωστο...Δύο ψυχικά λαβωμένοι άνθρωποι, μία μητέρα και ο οκτάχρονος γιος της, προσπαθώντας να επιβιώσουν από την κυβερνώσα εγκληματικότητα και την ατιμωρησία που απολαμβάνει, δε βρίσκουν καν το χρόνο να θρηνήσουν για το φρικιαστικό τέλος των αγαπημένων τους προσώπων. Ο δρόμος είναι γεμάτος βλέμματα. Βλέμματα ανθρώπων που θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να τους καρφώσουν στα καρτέλ, τα οποία διαιωνίζουν την κυριαρχία τους μέσα από το φόβο και τις απειλές.

''Δεν πρέπει να τραβήξουν την προσοχή των οδηγών των λεωφορείων, που είναι γνωστό ότι λειτουργούν ως αλκόνες, χαφιέδες των καρτέλ. Η Λυδία αντιλαμβάνεται ότι η εμφάνισή της-μια μετρίως ελκυστική αλλά όχι ιδιαίτερα όμορφη γυναίκα απροσδιόριστης ηλικίας, που κυκλοφορεί στην πόλη μ'ενα πολύ συνηθισμένο αγοράκι-μπορεί να της εξασφαλίσει ένα κάποιο προκάλυμμα αν φροντίσει να δίνει την εντύπωση ότι έχουν βγει απλώς για ψώνια ή ότι πάνε επίσκεψη σε φίλους στην άλλη άκρη της πόλης. Όντως θυμίζουν ένα σωρό άλλους συνεπιβάτες τους, πράγμα που της φαίνεται εντελώς παράλογο-το ότι οι άνθρωποι γύρω τους δε βλέπουν πεντακάθαρα τη φρίκη που έζησε με το γιο της πριν από λίγη ώρα. Η ίδια νιώθει λες και κρατάει πινακίδα νέον που αναβοσβήνει. Παλεύει να συγκρατήσει το ουρλιαχτό που πάλλεται μέσα της σα ζωντανό πλάσμα. Απλώνεται και κλωτσάει στα σπλάχνα της όπως ο Λούκα όταν ήταν έμβρυο. Ασκώντας φοβερό αυτοέλεγχο, καταφέρνει και το στραγγαλίζει, το πνίγει''.