Τύμπορ Τάρντος: Παράξενοι Μετανάστες της Ανατολής, Transitville, Εκδόσεις Στοχαστής

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Ο τίτλος του βιβλίου ''Παράξενοι Μετανάστες της Ανατολής Transitville''  του Τύμπορ Τάρντος, παραπέμπει στη Μέση Ανατολή αρχικά αλλά δεν έχει καμία σχέση με αυτό. Οι μετανάστες της Ανατολής είναι άνθρωποι που παλεύουν να αφήσουν οριστικά χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης, σταθμεύοντας προσωρινά στην Transitville της Αυστρίας. Μέσα από μαγνητοφωνημένες αληθινές συνομιλίες που πραγματοποιούνται στον χώρο υποδοχής της Transitville, με την ευγενική φιλοξενία του Μίστερ Γιουσσούφ του Λιβανέζου που εργάζεται εκεί και του διευθυντή της δομής, ο συγγραφέας που ταύτισε την πολιτική του τύχη με την εξέγερση των εργατικών συμβουλίων στην Ουγγαρία αφήνοντας μετά το 1956 τη Βουδαπέστη για πάντα, εξορίζεται και μαζεύει αληθινές μαρτυρίες από άλλους εξόριστους, τις οποίες μας παραδίδει μέσα από το βιβλίο αυτό.

Ένας δημοσιογράφος, ο συγγραφέας, ενδιαφέρεται να καταγράψει τις κομβικές στιγμές στη ζωή ανθρώπων που επιδίωξαν να αλλάξουν την τύχη τους και να εγκαταλείψουν το σιδηρούν παραπέτασμα με κάθε κόστος. Το Trasitville υπόσχεται μια συνέχεια και ταυτόχρονα ερμηνεία του Mini-Passeport που επίσης κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Στοχαστής και αναφέρεται στο μίνι διαβατήριο που εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις πολιτών που ζούσαν σε κομμουνιστικές χώρες.

Το ερώτημα που γεννιέται αυτόματα είναι γιατί όλη αυτή η ταλαιπωρία; γιατί όλες αυτές οι αναχωρήσεις και οι εξορίες;

Από τη μαρτυρία του πρώην Πολωνού αστυφύλακα Γέρζυ και του αδερφού του που φτάνουν γυμνοί στο χωριό Ράντκερσμπουργκ πηδώντας από τον τοίχο ενός πρεσβυτέριου, στον εκδιδόμενο Λάζλο από τη Βουδαπέστη που μετά την παραμονή του σε γιουγκοσλαβική φυλακή θα ξαναδοκιμάσει την τύχη του να φύγει, τον κωφάλαλο Γκαμπόρ στο τιμόνι μιας κλεμμένης νταλίκας που κατορθώνει να γκρεμίσει δύο συνοριακά φράγματα και σοβαρά τραυματισμένος προσγειώνεται σε ουδέτερη ζώνη και σώζεται, την κωμικοτραγική περιπέτεια της ''Νεράιδας της Transitville'' και του φίλου της 'Κυανοπώγωνα' που οι Σλοβάκοι πολιτοφύλακες τον υποχρεώνουν να ξυρίσει τα γένια του προκειμένου να περάσει τα σύνορα, μέχρι τον Ρώσο Γιούρι που πριν μετακομίσει στην Transitville θεωρεί δυτικές τις άλλες κομμουνιστικές χώρες σε σχέση με τη δική του, και τον Ρουμάνο Ίον που θα βιώσει το μακρύ χέρι του καθεστώτος Τσαουσέσκου με πολύ βαρύ τίμημα ενώ θα αναγκαστεί να στείλει και επιστολή στον ίδιο τον Τσαουσέσκου όπου θα ζητά να του παραχωρηθεί διαβατήριο ξανά για τη Ρουμανία προκειμένου να δει τη γυναίκα και το παιδί του, το βιβλίο αυτό είναι ένα ντοκουμέντο όχι μόνο της αέναης μετακίνησης πληθυσμών που υπήρξε διαχρονικά η κινητήριος δύναμη της ιστορίας, αλλά και μια απόδειξη ότι οι άνθρωποι θα κάνουν τα πάντα, με κόστος την ίδια τους τη ζωή πολλές φορές, όταν θα χρειαστεί να μεταναστεύσουν και να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους.

Ο Τύμπορ Τάρντος καταγράφει τις αληθινές μαγνητοφωνημένες μαρτυρίες σαν να κάνει διάλογο με τους αναγνώστες, πηγαινοέρχεται χρονικά μπρος πίσω, ξαναπιάνει μια ιστορία από εκεί που την άφησε μετά από μια μεγάλη παρένθεση, ακριβώς όπως θα έκανε ένας συνομιλητής.

...''-Μάλλον πρόκειται για υπόδειξη που θέλω να σας κάνω. Γνωρίζω τ' όνομά σας και τον φάκελό σας. Γιατί δεν ψάχνετε να βρείτε μια δουλειά στην ειδικότητά σας;

Το αίμα φεύγει από το πρόσωπο του Γιούρι. Μηχανικά σηκώνει το βλέμμα στο πορτραίτο του Λένιν που κρέμεται πάνω από το κεφάλι του πρόξενου. Βλέπει καλά; Ο παλιός ιδρυτής του κλείνει το μάτι;

-Ποια...ειδικότητα υπαινίσσεστε;

Ο γλεντζές ανάβει ένα πούρο.

-Στο Κουιμπίτσεφ, στην Πράγα, στο Βελιγράδι, συναντούσατε δυσκολίες. Τώρα εδώ βρισκόσαστε σε ευνοική θέση. Απ'όσο μπορώ να ξέρω, στη Βιέννη, η τέχνη της ζωγραφικής χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης. 

Φυσάει τον καπνό στο πρόσωπο του Γιούρι.

-Αν δεν κάνω λάθος είστε κουντόζνικ, με άλλα λόγια ''πορτραιτίστας''.

...Να λοιπόν γιατί ήρθα να καταθέσω το κόκκινο διαβατήριό μου στην Τράνζιτβιλ. Δεν το θέλω πια. Για τους ίδιους λόγους ζητάω τον Καναδά. Είναι μια καινούργια χώρα, οι άνθρωποι έχουν καλύτερα πράγματα να κάνουν από το να ξεψαχνίζουν τί σκαρώνουν τα πιτσιρίκια όταν είναι εννιά χρονών.''