Τόβε Ντιτλέουσεν: Η τριλογία της Κοπεγχάγης, Εκδόσεις Πατάκη
από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου
Όποιος διαβάσει Tove Ditlevsen, θα συνειδητοποιήσει πού εδράζουν οι συγγραφικές βάσεις της Νομπελίστριας Annie Ernaux. Η Tove Ditlevsen, γεννήθηκε το 1917, στην εργατική γειτονιά του Βέστερμπρο στην Κοπεγχάγη και μετά από μια δυστυχισμένη παιδική ηλικία, μία αγχωτική νεότητα, εγκλωβισμένη σε αποτυχημένες σχέσεις και κλινικές αποτοξίνωσης, έδωσε τέλος στη ζωή της.
Στην Τριλογία της Κοπεγχάγης, η Ditlevsen περιγράφει την παιδική της ηλικία, τα νιάτα της και τα χρόνια της εξάρτησής της από το αλκοόλ. Ο ειλικρινής τρόπος με τον οποίο περιγράφει το αποτύπωμα που άφησε πάνω της, η απουσία μητρικής στοργής και ο πόνος από την αίσθηση μη αποδοχής από την ίδια της τη μητέρα, η οποία την έκανε πάντοτε να νιώθει παρείσακτη, όπως και τον πατέρα της, διαθέτει μια αφοπλιστική γύμνια.
Όπως και η μεταγενέστερή της Tove Ditlevsen, η Annie Ernaux, μέσα από την αυτοβιογραφική τους κατάθεση στους αναγνώστες, ξυπνούν τη συλλογική μνήμη. Αυτό συμβαίνει γιατί πέρα από την καταγραφή των προσωπικών τους εμπειριών, συνδέουν την εμπειρία τους με την ιστορική στιγμή. Για παράδειγμα, η Tove Ditlevsen, μας μεταφέρει στις εργατικές γειτονιές του Βέστερμπρο της Κοπεγχάγης, εκεί όπου τα χρόνια πριν το Β' παγκόσμιο πόλεμο, η Δανία δε μοιάζει σε τίποτα με το σύγχρονο κοινωνικό της προφίλ, δε διαφαίνεται πουθενά η ισότητα των δύο φύλων, και η μικροαστική συνθήκη ζωής γίνεται μονόδρομος για τις περισσότερες οικογένειες βιοπαλαιστών. Ειδικά έξω από τον αστικό ιστό της Κοπεγχάγης, εκεί που θεωρείτο τύχη να γίνει κάποιος εξειδικευμένος εργάτης εκείνα τα χρόνια, ο αλκοολισμός είναι καθημερινό φαινόμενο, η μοίρα των γυναικών προδιαγεγραμμένη να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά, ενώ σπανίως κάποια τελείωνε το σχολείο.
Η Tove Ditlevsen, μιλάει για τα χρόνια πριν από τον πόλεμο, για τη φτώχια και την εξαθλίωση στις εργατικές συνοικίες της Κοπεγχάγης, για τις κακές οικογενειακές σχέσεις, τις σχέσεις εξάρτησης, τις προκαταλήψεις μιας κοινωνίας δομημένης γύρω από τις μίζερες προοπτικές της. Συνεπώς δεν πρόκειται για μια αυτοβιογραφική κατάθεση και μόνο, αλλά για ένα είδος παγκόσμιας αυτοβιογραφίας, του οποίου υπήρξε πρόδρομος. Η συγγραφέας προαναγγέλλει το αναπόφευκτο τέλος που η ίδια έδωσε στη ζωή της...
''Σκέφτομαι το φάντασμα των παιδικών μου χρόνων: τον "σταθερό ειδικευμένο εργάτη". Δεν έχω τίποτα εναντίον των ειδικευμένων εργατών. Η λέξη "σταθερός'', είναι εκείνη που αποκλείει κάθε φωτεινό μελλοντικό όνειρο. Η μητέρα μου σηκώνεται. Λοιπόν λέει "πρέπει να πάμε για ύπνο''. Πρέπει να σηκωθούμε νωρίς ξέρεις. ''Καληνύχτα'' πετάει από την πόρτα, με ύφος καχύποπτο και προσβεβλημένο. Όταν φεύγει μετακινώ την καφετιέρα και ξαναδιαβάζω τη νεκρολογία. Υπάρχει ένας μαύρος σταυρός πάνω από το όνομα. Βλέπω το ευγενικό του πρόσωπο μπροστά μου και ακούω τη φωνή του: "Ξαναέλα σε μερικά χρόνια, αγαπητή μου". Τα δάκρυά μου πέφτουν πάνω στις λέξεις και νομίζω ότι αυτή είναι η πιο σκληρή μέρα της ζωής μου''.