Shehan Karunatilaka: Τα εφτά φεγγάρια του Μάαλι Αλμέιντα, Εκδόσεις Gutenberg

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Αν κάποιος έχει τύχει να παρακολουθήσει πρόσφατα την ταινία Dheepan στην πλατφόρμα του Cinobo, ενός πολεμιστή δηλαδή των 'Τίγρεων των Ταμίλ' που μεταναστεύει στη Γαλλία μαζί με δύο ακόμα μετανάστριες από τη Σρι Λάνκα, εάν κάποιος έχει σαν εικόνα το συγκλονιστικά στωικό βλέμμα του Dheepan, θα διαβάσει με εντελώς διαφορετική ματιά το βιβλίο αυτό του Shehan Karunatilaka. 

Ο Shehan Karunatilaka, γεννήθηκε το 1975 στη Σρι Λάνκα, και για το βιβλίο του 'Τα εφτά φεγγάρια του Μάαλι Αλμέιντα', τιμήθηκε με το βραβείο Commonwealth.

Ο συγγραφέας, με σχεδόν ποιητική πρόζα, μέσα από ένα απόκοσμο σκηνικό, αφηγείται τη μεταθανάτια προσπάθεια του δημοσιογράφου και φωτογράφου Μάαλι Αλμέιντα, να ανακαλύψει μέσα σε μία εβδομάδα το δολοφόνο του. Η εξιστόρηση, εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου που σπαράσσει τη Σρι Λάνκα. Τόσο η κυβέρνηση όσο και οι αντάρτες Ταμίλ, αναζητούν ένα κουτί με φωτογραφίες που περιλαμβάνει αποδεικτικά του εγκλήματος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι συνομιλίες με ζώα, καθώς και το φιλοσοφικό περιεχόμενο των διαλόγων τους. Τα ζώα όπως περιγράφονται στο έργο του συγγραφέα, αλλά και ο κόσμος μέσα από το ένστικτο και τα μάτια τους, αποκτούν κάτι από τον μυστηριακό καμβά, πάνω στον οποίο ξετύλιξε το νήμα της γραφής του και ο Λιβανέζικης καταγωγής Ουαζντί Μουαουάντ στο βιβλίο του 'Anima'. Όπως και εκεί, έτσι και εδώ, τα ζώα αποκτούν ανθρώπινα χαρακτηριστικά, ή μάλλον οι άνθρωποι επικαλούνται συχνότερα τα ζωώδη ένστικτά τους. Δυσοίωνη παρομοίωση ή κυνικός ρεαλισμός; Το βέβαιο είναι πως και στα δύο κείμενα, οι συγγραφείς επιτυγχάνουν να τονίσουν τα ολέθρια αποτελέσματα της ανθρώπινης βίας, μέσα από την αναπόφευκτη αναφορικότητα με τον κόσμο των ζώων...Παρόλα αυτά, τα ζώα μένουν και στις δύο περιπτώσεις έκπληκτα από την κτηνώδη βία των ανθρώπων, την οποία αδυνατούν να κατανοήσουν δομικά.

-''Πώς μπορώ να βοηθήσω;

-Θέλω να ξαναγεννηθώ ως Homo Sapiens. Και θα βοηθήσεις.

-Αυτό δεν είναι δική μου δουλειά

-Χρειάζομαι εργαλεία για να δημιουργήσω. Το κρεάτινο ανθρώπινο κοστούμι έρχεται καλά εξοπλισμένο.

-Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να σε βοηθήσω.

-Τότε άσε με να συναντήσω το Δημιουργό. Θα υποστηρίξω την περίπτωσή μου. 

-Δεν πιστεύω σε Δημιουργούς.

-Μη γίνεσαι χαζός. Ακόμα και τα γουρούνια στο σφαγείο πιστεύουν σ'έναν Δημιουργό.

-Δεν πιστεύω ότι οποιοσδήποτε φυλάει οτιδήποτε. 

Η λεοπάρδαλη βγάζει έναν περιφρονητικό ήχο και γλείφει το πόδι της. 

-Γιατί να σε φυλάει ένας Δημιουργός; Δεν ήταν αρκετό το ότι σε δημιούργησε;

Δεν σε βάζει συχνά στον τοίχο ένα αιλουροειδές. Αυτή η γάτα δείχνει να έχει μεγαλύτερη ψυχή από τους περισσότερους πρώην Homo Sapiens που έριξαν τη σκιά τους στο γκισέ σου.

-Υποθέτω ότι κάθε πλάσμα θεωρεί ότι είναι το κέντρο του σύμπαντος.

-Όχι εγώ. Επειδή δεν είμαστε. Είμαστε μικρόκοσμοι, λέει η λεοπάρδαλη. Μια αποικία μυρμηγκιών περιέχει το σύμπαν. Αν και δεν είναι το κέντρο του....

Το 1948, όταν η ονομαζόμενη τότε Κεϋλάνη, κέρδισε την πλήρη ανεξαρτησία της από τους Βρετανούς, η σινγκαλέζικη κυβέρνηση αφαίρεσε το δικαίωμα ψήφου από τους Ταμίλ εργάτες των φυτειών, τους απογόνους δηλαδή Ινδών μεταναστών. Οι Ταμίλ είναι ινδουιστές στο θρήσκευμα και αποτελούσαν το 33% του πληθυσμού της χώρας, ενώ σήμερα έχουν περιοριστεί στο 11% μόλις. Οι Σινγκαλέζοι που είναι βουδιστές, αποτελούν το 75% του πληθυσμού, και οι υπόλοιπες εθνότητες αφορούν μουσουλμάνους και ελάχιστους χριστιανούς. Το 1976, ως απάντηση στο κύμα σινγκαλέζικου εθνικισμού που αποξένωσε τη μειονότητα των Ταμίλ, ιδρύθηκε η Ομάδα των Απελευθερωτών Τίγρεων Ταμίλ Ίλαμ. Σκοπός τους, ήταν η ίδρυση ενός χωριστού κράτους στα βόρεια της Σρι Λάνκα. Ακολούθησε ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος διήρκεσε από το 1983 έως το 2009. Οι Τίγρεις Ταμίλ κατατροπώθηκαν οριστικά, ενώ τα πτώματα υπολογίζονται στις 100.000, με δεκάδες χιλιάδες να αγνοούνται μέχρι σήμερα...

Παραθέτω ένα απόσπασμα από το κείμενο, με τίτλο 'Το κουτί κάτω από το κρεβάτι'

''Γεννήθηκες προτού ο Έλβις κάνει την πρώτη του επιτυχία. Και πέθανες προτού ο Φρέντι κάνει την τελευταία του. Στο ενδιάμεσο, τράβηξες χιλιάδες φωτογραφίες. Έχεις φωτογραφίες του Υπουργού της Κυβέρνησης, που απλώς κοίταζε όταν οι άγριοι του '83 πυρπολούσαν σπίτια των Ταμίλ και έσφαζαν τους κατοίκους. Έχεις πορτρέτα εξαφανισμένων δημοσιογράφων και άφαντων ακτιβιστών, δεμένων και φιμωμένων και νεκρών υπό κράτηση. Έχεις ενσταντανέ, με κόκκους αλλά αναγνωρίσιμα, ενός ταγματάρχη του στρατού, ενός συνταγματάρχη των Τίγρεων κι ενός Βρετανού εμπόρου όπλων στο ίδιο τραπέζι, να μοιράζονται μια κανάτα χυμό βασιλικής καρύδας.

Έχεις τους δολοφόνους της γοητευτικής ηθοποιού Βιτζέια και τα συντρίμμια του αεροπλάνου του Ουπάλι σε φίλμ. Έχεις αυτές τις εικόνες σ'ένα άσπρο κουτί παπουτσιών κρυμμένο μαζί με παλιούς δίσκους του Έλβις και του Φρέντι, του Βασιλιά και των Queen. Κάτω από το κρεβάτι που η μαγείρισσα της Αμμά σου μοιράζεται με τον σοφέρ. Αν μπορούσες, θα έβγαζες χίλια αντίγραφα της κάθε φωτογραφίας και θα τα κολλούσες σε όλο το Κολόμπο. Ίσως μπορείς ακόμη να το κάνεις.''