Naomi Fontaine: Kuessipan,  Είναι η σειρά σου, Εκδόσεις Πλήθος

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Η Naomi Fontaine, θεωρείται σήμερα μία από τις πιο ηχηρές φωνές της ζωής των Πρώτων Εθνών του Καναδά και μάλιστα της φυλής των Ιννού.

Στο 'Kuessipan, Είναι η σειρά σου', μέσα από μία πορεία πάνω στη γραμμή του χρόνου, η συγγραφέας μας φέρνει κοντά στον κόσμο ανθρώπων που ζουν σε προστατευόμενες οικιστικές περιοχές των Ιννού στον Καναδά. 

Με μια αξιόλογη ποιητική πρόζα, η Fontaine, ζωγραφίζει τα πορτρέτα ανθρώπων, νομάδων, κυνηγών, ψαράδων, εξαρτημένων από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, ανθρώπων που η ζωή τους διαμορφώθηκε μέσα από την άρρηκτη σύνδεσή τους με το φυσικό περιβάλλον που κληρονόμησαν. Μέσα στις γραμμές των ποιητικών κειμένων της Naomi Fontaine, όπου ξετυλίγονται οι ιστορίες συγγενών και φίλων στο πέρασμα του χρόνου, γίνεται έντονη η αίσθηση της απομόνωσης και της αλλοτρίωσης. 

Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, οι Ιννού, εξακολουθούσαν να ζουν ημινομαδικά διατηρώντας τα ήθη και έθιμά τους. Το 1949 όμως, τη χρονική στιγμή που ο Καναδάς έγινε συνομοσπονδία, επήλθε ένα τεράστιο πολιτισμικό σοκ για τους λαούς των Πρώτων Εθνών. Αποφασίστηκε τότε, η εγκατάστασή τους σε μόνιμες κατοικίες, με τρόπο που επέβαλλε την κατάργηση του πρότερου καθημερινού τρόπου ζωής τους. Σταδιακά άρχιζαν να εμφανίζονται και οι προστατευμένες οικιστικές περιοχές, σαν αυτές όπου μεγάλωσε η συγγραφέας. Φυσικά, επακόλουθο όλων αυτών των επιβεβλημένων αλλαγών και του σοκ που προκάλεσαν στους λαούς αυτούς, ήταν τα προβλήματα κατάχρησης, ενδοοικογενειακής βίας και ψυχολογικής κατάρρευσης, ειδικά για τις νεότερες γενιές.

Η γραφή της Fontaine, γίνεται σπαρακτική και μοιάζει να προέρχεται από έναν άνθρωπο που αφουγκράστηκε το αίσθημα του πόνου σε όλες του τις αποχρώσεις, για αυτό και το καταγράφει τόσο εύστοχα και λεπτομερώς. Ταυτόχρονα, εκεί που διαβάζουμε συγκλονιστικές μαρτυρίες για τις ζωές κάποιων Ιννού, είναι αδύνατο να μην παρατηρήσουμε την περηφάνια του λαού αυτού, την προσήλωσή τους σε μια μοναστική θεώρηση της ζωής, σαν να πρόκειται για μια συνθήκη που δέχθηκαν καρτερικά από τα γεννοφάσκια τους, χωρίς διαμαρτυρία...

Να αναφέρουμε ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, η καταπάτηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων Ιννού, υποχρέωσε την καναδική κυβέρνηση στην υιοθέτηση μέτρων αυτοπροσδιορισμού των εθνοτήτων. Ως Innu Nation, παραμένει γνωστή και σήμερα, η οργάνωση εκπροσώπησής τους σε εθνικό επίπεδο, που στόχο έχει τη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους.

Παραθέτω εδώ δύο αποσπάσματα της ασύλληπτα ποιητικής πρόζας της Naomi Fontaine...

'Ανήμερα της Αγίας Μαρίας. Κάτω από το άσπρο δέρμα, είναι κόκκινη από την κορφή ως τα νύχια. Κόκκινο, το χρώμα της αναμμένης θράκας, του σούρουπου στη ζέστη του καλοκαιριού, του αίματος που στάζει απ'την προβιά των κυνηγημένων ζώων. Ορμάει, σαν να τη σπρώχνει ένα φορτίο πολύ βαρύ για τους ώμους της. Σε μια γλώσσα που δεν είναι δική της, να περιγράψει έναν κόσμο που γνώρισε, να ξεδιαλύνει τους υπόκωφους ήχους αυτών που αφομοιώθηκαν, συρρικνώνεται σε κάθε συγχορδία της ακουστικής κιθάρας. Λαχανιάζει, λέει mamu κι οι θεατές καταλαβαίνουν ότι μιλάει γι'αυτούς, για τους άλλους, γι'αυτό το σύνολο που φτιάχνουν τα κεφαλάκια, σκουρόχρωμα και λευκά. Μόνη στη σκηνή, τραγουδάει τη γλώσσα ενός ξεχασμένου λαού, σαν έκκληση για βοήθεια, σαν από σεμνότητα. Η φωνή καθαρή, η ψυχή ωραία, για να μην ξεχάσει.'

'Το χιόνι παγώνει τα παράθυρα του διαμερίσματός μου. Σε λίγο θα σχηματιστεί αχνός, από τη σούπα που βράζει και ζεσταίνει τις μυρωδιές του κενού. Ανάμεσα σ'εκείνο που μένει απ'έξω και σ'αυτό που μπαίνει στο σπίτι, ανάμεσα σ'εκείνους που περνούν στο δρόνο και σ'αυτούς που θα καθίσουν στο τραπέζι μου, η πόρτα στέκεται όρθια χωρίς να φοβάται ότι θα παραβιαστεί. Η πόρτα παραμένει η μόνη δίοδος και παραμένω κυρίαρχη του σπιτιού μου. Δεν είναι κάτι σπουδαίο, αλλά δίνει την εντύπωση υπερδύναμης. Απρόσβλητου οχυρού. Συνειδητοποιώ ότι οι άνθρωποι που φεύγουν ίσως να μην επιστρέψουν κι όμως τους αφήνω να φύγουν κι όμως χαμογελώ λέγοντάς τους αντίο. Η μοναξιά, όταν βαραίνει την καρδιά μου γίνεται η ματαιοδοξία μου, που ως ένα βαθμό σκεπάζεται από θλίψη, περίπου σαν τους δρόμους της γειτονιάς μου μετά τις χιονοθύελλες. Κι όμως μόλις φορέσουν το παλτό τους, τους αφήνω να φύγουν.'