Michel Houellebecq: Εκμηδένιση, εκδόσεις Εστία

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Αν και έχει ακουστεί συχνά τελευταία, η "Εκμηδένιση", δεν είναι τόσο αποκαλυπτικό έργο όσο περιγράφεται και σίγουρα δε συγκαταλέγεται στα καλύτερα του Michel Houellebeq.

 Προσωπικά και αγαπώντας σε μεγάλο βαθμό την προκλητική και ευφυή γραφή του Γάλλου πολυσυζητημένου σύγχρονου ¨αιρετικού", που κατά το Macron, ενσαρκώνει τη μετεξέλιξη του σύγχρονου γαλλικού μυθιστορήματος, ξεχωρίζω για τον αντίκτυπο που δημιούργησαν και το ίχνος που άφησαν ανεξίτηλο στα λογοτεχνικά δρώμενα, την "Υποταγή", το "Ο Χάρτης και η Επικράτεια", και την "Επέκταση του Πεδίου της Πάλης". Η "Σεροτονίνη" αν και κινείται σε αντίστοιχο ύφος, δεν υπερσκελίζει τα προηγούμενα. 

Παρόλα αυτά, το απολύτως καινούργιο δημιούργημα του Michel Houellebecq, αξίζει να διαβαστεί γιατί εκτός από την αφοπλιστικά σαρκαστική, έξυπνη, και μοναδικά ματαιόδοξη ματιά του συγγραφέα, που κάτω από την πρόδηλη αγανάκτησή του απέναντι στο ανθρώπινο είδος εν γένει και τον κυνισμό που προσφέρει αφειδώς στους αναγνώστες, καλύπτει με νύχια και με δόντια την εύθραυστη και ευγενική φύση του. Η "Εκμηδένιση", προαναγγέλθηκε ως το βιβλίο που θα κάνει κυριολεκτικά πάταγο στη Γαλλία αλλά και διεθνώς. Ο Houellebecq, έχει χαρακτηριστεί στο παρελθόν προφητικός, αφού με την "Υποταγή" του, έμοιαζε να έχει προβλέψει το μακελειό του Charlie Hebdo. Παρόλα αυτά, το συγκεκριμένο έργο αν και αναφέρεται σε διαδικτυακή τρομοκρατία και στη συνέχεια σε τρομοκρατία με αληθινά θύματα, χάνεται περισσότερο στην εξιστόρηση της ζωής του πολιτικού συμβούλου ενός σημαίνοντος Γάλλου πολιτικού. Η "Εκμηδένιση", αναφέρεται στη νίκη της ύλης απέναντι στο πνεύμα, στη φθορά του ανθρώπινου σώματος και στο πεπερασμένο των ανθρώπινων σχέσεων. Οι ήρωες του Houellebecq, όπως πάντα έχουν κάτι κοινό. Είναι μεσήλικες που ψάχνουν τη χαμένη νεανική τους ταυτότητα, μέσα σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από τεχνολογικά επιτεύγματα που καταπίνουν τη φύση αλλά και τους ίδιους τους ανθρώπους. Τολμώ να πω ότι σε μεγάλο βαθμό θυμίζει το στύλ γραφής του αρκετά τον επίσης Γάλλο συγγραφέα Caryl Ferey, με τη διαφορά ότι καταπιάνονται με τελείως διαφορετικά θέματα και επιπλέον ο Houellebecq, προσδιορίζει τα σύγχρονα και φλέγοντα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα της Γαλλίας, μέσα από την εστίαση στις σχέσεις των ζευγαριών, στη σχέση των ατόμων με την τεχνολογία, στη λειτουργικότητα της εκκλησίας ως θεσμού, στην παρακμή της αγροτικής ζωής, στην παθογένεια του συστήματος υγείας. Η 'Εκμηδένιση", αν και όχι το ανώτερό του μέχρι στιγμής κατά την άποψή μου, αξίζει να διαβαστεί για όλους τους παραπάνω λόγους, καθώς και για το γεγονός ότι γράφτηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και περικλείει αναπόφευκτα το στίγμα μιας εποχής ορόσημο. Ο Houellebecq κάτω από τη διάχυτη γαλλική non-challance που τον διακρίνει, μας παραδίδει μαθήματα ανθρωπιάς μέσα από μία διπολική προσέγγιση όπου το συν και το πλην αλληλοεξουδετερώνονται, θέτοντάς μας το ερώτημα εάν το βέλτιστο του ανθρώπινου γένους πραγματώνεται μέσα από την εκμηδένισή του, ή από την επικράτησή του. Ο συγγραφέας με τα πιο πολλά "τέλος πάντων" που συναντά κανείς σε όλα τα βιβλία του, χαρακτηριστική φράση που δε λείπει από κανένα μυθιστόρημά του ενώ επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, μέσα από τη μοναδική μετάφραση του Γιώργου Καράμπελα, μας παραδίδει ακόμα ένα ποιοτικό έργο.