Η δεσποινίς ντε Σκιντερί: E.T.A Hoffmann, εκδόσεις Angelus Novus

2023-01-20

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν, επηρεασμένος από το πνεύμα του γερμανικού ρομαντισμού στη λογοτεχνία, παρέδωσε στους αναγνώστες του, ένα έργο που θα μπορούσε να ερμηνευθεί πολυπρισματικά. Αν και εντάσσεται μέσα στο πνεύμα του γερμανικού ιδεαλισμού, ωστόσο δημιούργησε και ένα αυτόνομο προσωπικό στύλ, που τον διαφοροποιεί αρκετά από άλλους διανοητές του ρεύματος αυτού. Ίσως το γεγονός, ότι η συγγραφή των έργων του έλαβε χώρα προς τα τέλη της ρομαντικής περιόδου, να μην τον καθιστούν γνήσιο εκπρόσωπό της, ωστόσο τα βιβλία του παραμένουν σημεία αναφοράς μέχρι σήμερα. 

Τί είναι όμως ακριβώς ο γερμανικός ιδεαλισμός που με τη σειρά του οδήγησε τη γερμανική λογοτεχνική παράδοση, να εκφραστεί μέσα από το πνεύμα του ρομαντισμού; 
Αμέσως μετά τη λήξη των ναπολεόντειων χρόνων και την πτώση του Ναπολέοντα, η Γερμανία πασχίζει να συνενώσει τα κομμάτια της, εκείνα που άλλοτε, διαμόρφωσε η μακρόπνοη Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εκείνη την περίοδο μάλιστα, τίθενται οι βάσεις, ώστε να δημιουργηθεί η ιδέα της γερμανικής επανένωσης, εκείνης που θα κατέληγε αργότερα το 1871, στη Γερμανική Αυτοκρατορία. 
Την περίοδο εκείνη λοιπόν που ακολούθησε την ήττα του Ναπολέοντα, η Γερμανία προσπαθεί με κάθε τρόπο, να αποστασιοποιηθεί και να διαφοροποιηθεί, να επιτελέσει τη δική της εκδοχή σε κάθε τομέα. Πρακτικά αυτό σημαίνει, να απομακρυνθεί ακόμα και από καθιερωμένα πνευματικά κεκτημένα, όπως για παράδειγμα, οι αξίες του διαφωτισμού. 
Δεν είναι τυχαίο, ότι και ο Καντ στην 'Κριτική του Καθαρού Λόγου', που αποτελεί το κορυφαίο επιστημονικό έργο του, δημιουργεί μια γέφυρα ανάμεσα στον ορθολογισμό και τον εμπειρισμό. Με λίγα λόγια, απορρίπτει τον ακραίο ορθολογισμό, προτείνοντας το συνδυασμό της λογικής  με την εμπειρική προσέγγιση, την αποκόμιση δηλαδή της γνώσης μέσα από τη βιωματική ατομική εμπειρία. Ο εμπειρισμός, έγινε αποδεκτός από τους περισσότερους εκπροσώπους του γερμανικού ρομαντισμού, φτάνοντας στην περίπτωση του Φίχτε, να ερμηνευθεί το ατομικό εγώ, ως δημιουργός κάθε αισθητής πραγματικότητας. 

Έτσι σιγά σιγά, η λογοτεχνική φόρμα αρχίζει να γίνεται πιο χαλαρή, πιο ρευστή, πολύ λιγότερο τυποποιημένη από ό,τι ήταν. Είναι και αυτό μια μορφή αντίδρασης, απέναντι στον προκάτ ορθολογισμό και τα σημαινόμενά του. 

Στη δεσποινίς ντε Σκιντερί, παρακολουθούμε την προσπάθεια της τελευταίας, να γλιτώσει από τη θανατική καταδίκη, ένα νεαρό που κατηγορείται για την κλοπή πολύτιμων κοσμημάτων, σε μια χρονική περίοδο, που οι κατασκευαστές περίτεχνων κομψοτεχνημάτων με πολύτιμες λίθους, έπεφταν θύματα φόνου πολύ συχνά, από συμμορίες που επιδίωκαν να καρπωθούν τα αμύθητης αξίας έργα, στους σκοτεινούς νυχτερινούς δρόμους του Παρισιού. 
Ακόμα μία πρωτοτυπία του Ε.Τ.Α Χόφμαν στη δεσποινίς ντε Σκιντερί, είναι ότι θέτει τη γυναίκα σε καθοριστικής σημασίας παράγοντα για την εξιχνίαση ενός εγκλήματος... 
Η αξιότιμη κυρία ντε Σκιντερί, τίθεται υπεύθυνη για την εξιχνίαση όχι μόνο ενός φονικού, αλλά και για την προστασία ενός νεαρού, από τις αδυσώπητες και αυταρχικές δυνάμεις αστυνόμευσης στη Γαλλία της εποχής...
Ακριβώς εδώ συμπυκνώνεται η πρωτοποριακή μετουσίωση του ρομαντισμού στον Ε.Τ.Α. Χόφμαν. Καταδικάζει μέσα από τη γραφή του, όχι τόσο τα στυγερά εγκλήματα που διαπράττονταν απο φτωχούς που έκλεβαν και έφταναν μέχρι το φόνο, για να αποσπάσουν πολύτιμα πετράδια από τους κατόχους τους, όσο τις δυνάμεις καταστολής, που ανακύκλωναν με τον πλέον άγριο και ειδεχθή τρόπο, τη βία...   

 

 
 

Υλοποιήθηκε από τη Webnode
Δημιουργήστε δωρεάν ιστοσελίδα!