H.G. Wells: Η Χώρα των Τυφλών, Εκδόσεις Άγρα

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Ο Herbert George Wells γεννήθηκε το 1866 από μια φτωχή αγγλική οικογένεια. Σπούδασε βιολογία μαζί με τον T.H. Huxley και από τη στιγμή που ανακάλυψε τις ιδέες του Δαρβίνου η ζωή του άλλαξε ριζικά. Ενδιαφέρθηκε σοβαρά για τον αγγλικό σοσιαλισμό αμφισβητώντας τα βικτωριανά πιστεύω για τις κοινωνικές τάξεις, τη φύση του ανθρώπου, το ρόλο του κράτους και τον ιμπεριαλισμό. Τα έργα του είναι ένα κράμα επιστημονικής φαντασίας και μυθοπλασίας ή με άλλα λόγια επιστημονική φαντασία ενδεδυμένη με το  μανδύα της λογοτεχνικής φόρμας. 

Πασίγνωστος για τα έργα του 'Η Μηχανή του Χρόνου", 'Η Τροφή των Θεών' (που όταν το πρωτοδιάβασα μου δημιούργησε ανησυχίες για τις τροφές που καταναλώνουμε), 'Το Νησί του δρος Μορώ''.

Στη Χώρα των Τυφλών, ο Wells, περιγράφει μια χώρα κάπου στον Ισημερινό, όπου έχουν καταφύγει κάμποσες ψυχές και μερικές Περουβιανές οικογένειες, που θέλησαν να γλιτώσουν από τη μοχθηρία του Ισπανού δυνάστη. Μετά από κάποια χρόνια, μια παράξενη αρρώστια κυρίευσε τη χώρα αυτή, με αποτέλεσμα όλα τα παιδιά που γεννιόνταν, να είναι τυφλά. ¨Όταν έφτασε η στιγμή να γεννηθεί το παιδί που το χώριζαν δεκαπέντε ολόκληρες γενιές από τον πρώτο πρόγονο που πάτησε το πόδι του στη χώρα αυτή, εμφανίστηκε ένας πλάνητας που από ατύχημα έχασε το δρόμο του για πάντα. Ο πλάνητας εκείνος διέθετε όραση. Θεώρησε λοιπόν ότι καθώς λέει και το γνωμικό "στους τυφλούς ο μονόφθαλμος βασιλεύει'', θα ήταν πολύ εύκολο να εξουσιάσει τη χώρα των τυφλών, διαθέτοντας την αλάνθαστη όρασή του, το πιο ισχυρό όπλο απέναντι στους υπολοίπους. 

Ωστόσο ο ξένος που βρέθηκε από ατύχημα στη Χώρα των Τυφλών, αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι η ισχυρή σε δεσμούς κοινότητα των τυφλών, τον αντιμετωπίζει σαν ένα είδος ανώριμου πρωτόγονου, η όρασή του εκλαμβάνεται σαν ανεπιθύμητο φαντασιοκόπημα, σαν μια επιφανειακή σπιρτάδα, μια αναλαμπή δίχως βάθος. Το πλεονέκτημα του ξένου, στη χώρα των τυφλών δεν είναι παρά ένα μειονέκτημα. Στη χώρα αυτή έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό οι υπόλοιπες αισθήσεις, ώστε έχει δημιουργηθεί ένα εντελώς καινούργιο λεξιλόγιο που περιγράφει τον υπαρκτό κόσμο. Η κοινότητα των τυφλών αποβάλλει σταδιακά τον ξένο από το σύστημά της εφόσον δεν καταφέρνει να τον αφομοιώσει...

Αλήθεια πόσο επίκαιρο είναι σήμερα του έργο του Wells; 

Στις σημερινές κοινωνίες τις καλά οργανωμένες γύρω από την ανθεκτικότητα των προκαταλήψεών τους, ο H.G.Wells φαντάζει πιο επίκαιρος από ποτέ, με το έργο αυτό, να θεωρείται πρωτοποριακό για την εποχή που το έγραψε. Η φιλοσοφική προσέγγιση του Wells είναι εμφανώς υλιστική. Κάτι που άλλωστε ταιριάζει και με το ενδιαφέρον του για τον αγγλικό σοσιαλισμό, στη βικτωριανή Αγγλία στην οποία μεγάλωσε. Σύμφωνα με την υλιστική προσέγγιση, η ύλη προηγείται πάντα σε σχέση με τον εξωτερικό κόσμο, τη συνείδηση και την ιδεολογία. Συνεπώς η ύλη θέτει τους όρους για τη θεώρηση των πραγμάτων κάθε φορά. ¨Έτσι εξηγείται γιατί η πρωτοποριακή σύλληψη αυτής της νουβέλας του συγγραφέα, παραμένει επίκαιρη έως τις μέρες μας με το απόφθεγμά της. Έτσι εξηγείται γιατί παραμένει αμετάβλητη η ουσία του ανθρώπινου οικοδομήματος καθώς οι ιδεολογίες μεταβάλλονται...

Η Χώρα των Τυφλών, μπορεί να λάβει διάφορες ερμηνείες, παραμένει διαχρονικά ανοιχτή σε θεωρήσεις. Ωστόσο επικρατέστερη θεωρώ εκείνη που εξετάζει την προσκόλληση μιας καλά οργανωμένης κοινότητας στα στεγανά και τα πιστεύω της, στην περίκλειστη άγνοιά της και στην άρνησή της να εξετάσει νέους τρόπους αντίληψης των πραγμάτων. Στη Χώρα των Τυφλών, ο ξένος που από τύχη βρέθηκε στην κοινότητα αυτή, αποτυγχάνει στην προσπάθειά του να μεταφέρει γνώση και την οπτική του για τον κόσμο, καθώς και στην ανάγκη να πληροφορήσει την κοινότητα στην οποία βρέθηκε, για την ψευδή της αντίληψη για την πραγματικότητα. 

''...Ένα μεγάλο κομμάτι της φαντασίας τους περιήλθε σε μαρασμό μαζί με τα μάτια τους, και επινόησαν νέα φαντασιοκοπήματα, περισσότερο προσαρμοσμένα στα ευαίσθητα αυτιά και τ'ακροδάχτυλά τους. Σιγά σιγά, ο Νούνιες κατάλαβε ότι αδίκως ήλπιζε να κερδίσει το θαυμασμό και το σεβασμό τους ποντάροντας στην καταγωγή και τα προσόντα του. Όταν η αξιοθρήνητη απόπειρά του να τους εξηγήσει για την όραση απορρίφθηκε ως συγκεχυμένη ιδέα ενός πλάσματος που μόλις ήρθε στον κόσμο και ήθελε να περιγράψει το θαύμα των ακατανόητων αισθήσεών του, ο Νούνιες παραιτήθηκε και , ελαφρώς αποκαρδιωμένος, δέχτηκε τις νουθεσίες τους...''