Φερνάντα Μελτσόρ: Πάρανταϊς, Εκδόσεις Δώμα

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Η Μελτσόρ, η πιο αιχμηρή λογοτεχνική πένα του Μεξικού, μετά από την 'Εποχή των τυφώνων', επανέρχεται συγκλονιστικά, θέλοντας να ταρακουνήσει δυνατά τους αναγνώστες της, με τη σοκαριστική νουβέλα της 'Πάρανταις', αποδομώντας την πατριαρχία για ακόμα μία φορά. Γνωστή για την απροκάλυπτη γλώσσα που χρησιμοποιεί στα έργα της, την ευθεία και χωρίς υπαινιγμούς περιγραφή σκέψεων των ηρώων της, μοιάζει να εξιστορεί την κοινωνική συνθήκη του Μεξικού, στους ανυποψίαστους θαμώνες ενός καφενείου, που μαζεύτηκαν για να περάσουν το χρόνο τους και γίνονται άθελά τους μάρτυρες σκηνών τρόμου.

Ο αφηγητής προφανώς παγωμένος από το φρικτό θέαμα που αντίκρυσε, αφηγείται σε εμάς τους αναγνώστες την προσπάθεια βιασμού μιας γυναίκας που κατοικεί στα πολυτελή διαμερίσματα Πάρανταις, από έναν εμμονικό, ακοινώνητο, αργόσχολο και απροσάρμοστο Μεξικανό, το Φράνκο Ανδράδες, που ζει παρασιτικά σε βάρος των παππούδων του. Ο αφηγητής, δεν αποστασιοποιείται ούτε λεπτό από τις κοινωνικές κατασκευές και τις προκαταλήψεις, μιας χώρας που εδώ και δεκαετίες, είναι βυθισμένη στην ταξική, τη φυλετική και τη σεξιστική βία. 

Η Φερνάντα Μελτσόρ, που τη γνωρίσαμε πέρυσι στην ταράτσα του ξενοδοχείου Selena στην Πλατεία Θεάτρου, ακονίζει συνεχώς την πένα της, θέλοντας να την κάνει τόσο αιχμηρή, ώστε να μας αγγίζει και να πονάμε. Είναι πρόδηλη άλλωστε η διάθεσή της να μας αφυπνίσει, να μη μας αφήσει να χαλαρώσουμε ούτε δευτερόλεπτο. Ας μην ξεγελαστεί κανείς λοιπόν από το εύπεπτο ροζ χρώμα του εξωφύλλου του νέου της βιβλίου, που ήταν μάλιστα υποψήφιο και για το διεθνές βραβείο Booker 2022. Αναρωτήθηκα διαβάζοντας το πρώτο της έργο πέρυσι "Η εποχή των τυφώνων'', πώς είναι δυνατόν μία μητέρα που μεγαλώνει ένα μικρό παιδί, να μπορεί να μπαίνει σε μία τέτοια ψυχολογία γραφής, και στη συνέχεια να αποκόπτεται από τον αιματοβαμμένο κόσμο των έργων της και να συμπεριφέρεται φυσιολογικά. Η ίδια απάντησε, ότι έχει ανάγκη να αποτυπώσει τον κόσμο αυτό, το κοινωνικό περιβάλλον της διαφθοράς στη χώρα που ζει, της διαφθοράς που έχει καταλάβει κάθε πτυχή στο Μεξικό, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει. Άλλωστε υπήρξε ενεργή δημοσιογράφος, ένα επάγγελμα που έχει αποδειχθεί ότι είναι το πλέον επικίνδυνο να ασκεί κανείς στο Μεξικό. 

Στηλιτεύει με επιμονή το φαινόμενο του machismo που επικρατεί στο Μεξικό. ¨Ένα φαινόμενο που οδηγεί σε μίσος για τις γυναίκες, και τη θηλυκή πλευρά των ανδρών. Το machismo, οδηγεί ενίοτε σε σκηνές ασύλληπτης βίας, ενώ το γυναικείο σώμα αντικειμενοποιείται, καθώς θεωρείται αποδέκτης όλων των ενοχικών καταλοίπων.

Σε μια εποχή που οι γυναικοκτονίες εμφανίζονται με τη συχνότητα γρίπης, η Μελτσόρ προειδοποιεί με τα έργα της, ότι η βία έχει αγγίξει το βυθό. Προειδοποιεί συνάμα, ότι αν δεν υπάρξει αλλαγή, η κοινωνία αυτή είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Σε μια χώρα, όπου τα γυρίσματα σαπουνόπερας θεωρούνται η μεγαλύτερη εξαγώγιμη επιτυχία, στο Μεξικό όπου η διαφθορά έχει παραλύσει οποιαδήποτε συνιστώσα θα στεκόταν ικανή να καλυτερεύσει τα πράγματα, όπως μας περιέγραψε και ο Juan Villoro στο ''Μάρτυρα'', η Φερνάντα Μελτσόρ, μας παραδίδει μέσα από την ψυχολογική τους πολυπλοκότητα. τους χαρακτήρες του Πάραντάις, που παραδομένοι στο τέλμα τους, ανίκανοι να αντιδράσουν απέναντι στην κοινωνική βία που τους μαστίζει, μετατρέπονται από θύματα σε θύτες, διαιωνίζοντας ατέρμονα τον κύκλο της βίας.

''Δεν ήταν και τίποτα σπουδαίο. μια απλώς μέτρια γκόμενα ήταν, που όμως ήξερε πώς να κουνιέται και να ντύνεται για να ερεθίζει τους άντρες. Γι'αυτό κι εκείνος ο φαλάκρας, ο κοντοστούπης σύζυγός της την περιέφερε σαν τρόπαιο και δε σταματούσε να τη χουφτώνει, όταν την έδειχνε στους λεφτάδες φίλους του, που ερχόντουσαν να τους επισκεφτούν στο συγκρότημα πολυτελών κατοικιών Πάρανταις. 

Δεν ήταν και τίποτα σπουδαίο, αλλά αυτός ο σιχαμένος ο χοντρός, ο Φράνκο Ανδράδε, με τις δίπλες στην κοιλιά και τα μπιμπίκια στη μούρη, είχε πάθει εμμονή μαζί της. Μόνο γι'αυτή μιλούσε και πάντα έβρισκε τρόπο να ειναι δίπλα της και να την παίρνει μάτι, όποτε η σενιόρα Μαριάν έβγαινε στην πισίνα με τα δυο κακαμαθημένα βρωμόπαιδά της για να κάνει ηλιοθεραπεία. 

Ο Πόλο δεν έφταιξε σε τίποτα. Ποτέ δεν το πίστεψε ότι ο Φράνκο σκόπευε στ'αλήθεια να κάνει αυτό που έλεγε. Ο Πόλο είναι εντελώς αθώος, ο χοντρός φταίει για όλα.