Erri De Luca: Το Παιχνίδι της Χήνας, Εκδόσεις Κέλευθος

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Ο Erri De Luca, γεννήθηκε το 1950 στη Νάπολη και εκτός από δεινός συγγραφέας, ποιητής και μεταφραστής επί σειρά ετών, έχει εργαστεί και σε επαγγέλματα όπως οδηγός φορτηγού, εργάτης στη Fiat, αλλά και υπάλληλος στο αεροδρόμιο της Κατάνια. Τα επαγγέλματα αυτά, μέσα από τα οποία βιοπορίστηκε και δεν ταιριάζουν καθόλου στο προφίλ που γνωρίζουμε από τα βιβλία που μας έχει χαρίσει, ενίσχυσαν το αίσθημα εναντίωσής του απέναντι στην καταπιεστική εξουσία. Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξε συνιδρυτής της ακροαριστερής οργάνωσης Λότα Κοντίνουα (διαρκής αγώνας).

Στο βιβλίο αυτό που έχει τον τίτλο ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού 'Το Παιχνίδι της Χήνας', ο συγγραφέας παρομοιάζει τον εαυτό του και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τη διαχείριση του εαυτού του, με το παιχνίδι αυτό. Η ζωή είναι ζαριές, δεν υπάρχει επιλογή στο αν θα ζήσει κανείς ή όχι, ρίχνεις ζαριές και τις ακολουθείς. Ανάλογα με τα μονοπάτια που σε βγάζει κάθε φορά μια ζαριά, προχωράς...

Για ποιο λόγο όμως μας μιλάει τόσο αποκαλυπτικά για τον εαυτό του και τη ζωή του σε αυτό το βιβλίο ο Erri de Luca;

Μα γιατί πρόκειται για μια εξομολόγηση, για έναν απολογισμό ζωής, στο φανταστικό του γιο, που εμφανίζεται ένα χειμωνιάτικο βράδυ στη σκέψη του συγγραφέα, όταν ο τελευταίος αποφασίζει να ξαναδιαβάσει τον Πινόκιο και σκεπτόμενος το δημιουργό του το Τζεπέτο, αρχίζει να νιώθει ένα είδος αλλόκοτης πατρότητας. Ίσως να αισθάνθηκε κάπως σαν το Τζεπέτο, και η ανάγκη να 'φτιάξει' ένα γιο, το δικό του γιο, να υπαγορεύεται  από την αδάμαστη δημιουργικότητα που τον διακατέχει αλλά και την ανάγκη να αφήσει 'στο γιο του' ένα γράμμα με τις σκέψεις μιας ολόκληρης ζωής...

Καθώς προχωρά το βιβλίο, διαπιστώνουμε ότι έχει στηθεί ένας κανονικός, γεμάτος βαθιά νοήματα πάνω στη ζωή, διάλογος μεταξύ πατέρα και γιού. Συνειδητοποιούμε ότι οι ερωτήσεις που κάνει ο γιος στον πατέρα, είναι τα επίμονα ερωτήματα του Erri de Luca, στον εαυτό του, η εσωτερική φωνή που τον αμφισβητεί και στην οποία με κάποιο τρόπο λογοδοτεί. Ο πατέρας (Erri de Luca) απαντά στο γιο του με ειλικρίνεια. Έχει ανάγκη να του δώσει εξηγήσεις. Τόσο πολύ που τον καλεί να δανειστεί το σώμα όπου κατοικεί ο συγγραφέας, εφόσον για ένα ενοίκιο πρόκειται...Ο 'γιος', συχνά με τις ερωτήσεις του γίνεται ανακριτικός απέναντι στον πατέρα του. Καυτηριάζει όλα όσα αφορούν τις επιλογές του πατέρα του, που γεννήθηκε και μεγάλωσε μετά τον πόλεμο και ο οποίος συνηθίζει να αντιμετωπίζει τον εαυτό του σαν πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες κάθε φορά. 

Μέσα στο βιβλίο αυτό, συναντάμε εξιστορήσεις του Erri de Luca,  που σχετίζονται με τις περιπέτειές του κατά τη διάρκεια αναρριχήσεων, μιας και πρόκειται για ένα παθιασμένο αλπινιστή. Από τις σύντομες αφηγήσεις αυτές, που κάθεμιά απαντά και σε ένα ξεχωριστό ερώτημα, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε ποια σκέψη του, ή καλύτερα ποια εικόνα, έδωσε το έναυσμα να γράψει το αριστουργηματικό έργο του ''Το βάρος της πεταλούδας''. 

Το Παιχνίδι της Χήνας, είναι μια συγκλονιστική εκ βαθέων εξομολόγηση ζωής ενός ανθρώπου με απαράμιλλη ευαισθησία, και οι αναγνώστες που θα τύχει να πιάσουν στα χέρια τους το κειμήλιο αυτό, θα πρέπει να του δώσουν το χρόνο και την προσοχή που απαιτεί η παρακολούθηση ενός σπουδαίου ζωγραφικού πίνακα. 

...''Σε λίγες χιλιάδες χρόνια η γη θα σβήσει κάθε ίχνος της παρουσίας μας. Εμείς απλώς επιταχύνουμε το πέρασμά μας στην αρχαιολογία. Οι απώτατοι επίγονοι θα αναφέρονται στην εποχή μας ως την εποχή της μεγάλης εξαφάνισης. Λίγες αράδες στα σχολικά τους βιβλία θα εξαλείψουν την αξίωσή μας να μείνουμε αλησμόνητοι. Ο Ναπολέων, ο Τολστόι, ο Ραφαήλ θα μοιραστούν έναν κοινό τάφο με τις χιλιάδες των ανωνύμων της εποχής μας. Η ενασχόληση με ένα αντικείμενο που λέγεται ιστορία θα είναι το απομεινάρι μιας δεισιδαιμονίας. Θα έχουν ξεχαστεί τα ρήματα σε χρόνο παρελθόντα και μέλλοντα, θα υπάρχει μόνο το παρόν του ενεστώτα...''

...''Πώς θα γίνει γιε μου; Βγαίνεις; Να σε συνοδέψω ως την πόρτα και για πες που πας απόψε;

Δε βγαίνω, επιστρέφω. Επιστρέφω στο χώρο σου, από όπου βγήκα γιατί μου άφησες μια θέση. Ξαναγυρίζω στο σώμα σου. Κοίτα το χέρι μου, πλησιάζει το δικό σου. Σε αγγίζω και βλέπεις; Το χέρι μου εξαφανίζεται μες στο δικό σου. Ναι το μπράτσο μου και το υπόλοιπο του σώματός μου που απορροφάται πάλι εντός σου. Κοντεύω σχεδόν, μόνο τα μάτια λείπουν. Κλείσ' τα σε παρακαλώ.''

Ο γιος ξαναμπαίνει στο μυαλό του πατέρα, του Erri de Luca. Επιστρέφει πίσω στο μυαλό από το οποίο γεννήθηκε, δίνοντας την αίσθηση μιας ατέλειωτης παντομίμας της ίδιας της ζωής. Σαν το παιχνίδι της χήνας, όπου όλες οι επιλογές είναι ανοιχτές μέσα από τη ρίψη μιας και μόνο ζαριάς, ο συγγραφέας στοχάζεται πάνω στις επιλογές ζωής του και ο νοητός γιος, αποσυναρμολογείται και πάλι, επιστρέφοντας πίσω στο μυαλό του Erri de Luca, ως μια επιλογή που δεν πραγματώθηκε ποτέ, εκτός από το χειμωνιάτικο εκείνο βράδυ όπου συναντήθηκαν πατέρας και γιος σε μια νύχτα εξομολογήσεων...