Άλις Ζένιτερ: Σαν κράτος εν Κράτει, Εκδόσεις Εστία

από τη Θέμιδα Παναγιωτοπούλου

Η Άλις Ζένιτερ, είναι γνωστή από το 'Η τέχνη της απώλειας', που τιμήθηκε με το βραβείο Goncourt των μαθητών Λυκείου και το λογοτεχνικό βραβείο της εφημερίδας Le Monde. Γαλλοαλγερινής καταγωγής, αυτή τη φορά καταπιάνεται με τελείως διαφορετική θεματική, από αυτήν του αποικιακού και μετά-αποικιακού στίγματος, εξερευνώντας ως γνήσια Millenial, το πολιτικό αποτύπωμα του ψηφιακού κόσμου στη σύγχρονη εποχή.

Η 'Αυτή', το όνομα της οποίας δεν το μαθαίνουμε ποτέ, είναι χάκερ. Ο Αντουάν, δουλεύει στο γραφείο ενός βουλευτή της αντιπολίτευσης...Και οι δύο εκφράζουν το γεγονός της πολιτικής στράτευσης, παράνομης και επίσημης. Ο Αντουάν νιώθει συχνά δύσπιστος απέναντι στον τρόπο με τον οποίο υπηρετούνται οι πολιτικές αξίες της παράταξης που εκπροσωπεί, ενώ η 'Αυτή', γίνεται μάρτυρας της σύλληψης του χάκερ συντρόφου της, εισερχόμενη ταυτόχρονα σε έναν κόσμο όπου επικρατεί η παράνοια και ο φόβος της παρακολούθησης. 

Η Ζένιτερ, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα του διαδικτύου στα κεφάλαια που αφορούν την 'Αυτή', μας μεταφέρει το αίσθημα της πλήρους απουσίας ελέγχου, ακριβώς όπως νιώθουμε κάθε φορά που διαβάζουμε το όνομα της 'Αυτής', που είναι απλά μια αντωνυμία στη θέση ενός πραγματικού ονόματος που δε μαθαίνουμε ποτέ...

Αυτός ο παραλογισμός του αχαλίνωτου κυβερνοχώρου, όπου τα κωδικοποιημένα σύμβολά του και τα αυτοματοποιημένα bot, δημιουργούν ένα μη προβλέψιμο ανεξάρτητο και άγνωστο ως προς την εξέλιξή του περιβάλλον, όμοιο με εκείνο που περιέγραψε ο Μπενχαμίν Λαμπατούτ στο 'Οταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο', είναι εκείνος που επικρατεί και στην πολιτική σφαίρα.

Η πολιτική στράτευση είναι σημείο των καιρών μας, όμως οι όροι έχουν αλλάξει ακόμα και σε σχέση με μερικά χρόνια πριν...

Τί σημαίνει λοιπόν να κάνεις πολιτική σήμερα;

Ο παράνομος τρόπος χρήσης του κυβερνοχώρου, οι επιθέσεις χάκερ σε εταιρίες με συγκεκριμένες πολιτικές κατευθύνσεις, η με πλήρη απουσία κοινωνικού προφίλ, ο αγώνας στο πλευρό διαφωνούντων την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης, η αποστολή παλιών παλιών μόντεμ για το στήσιμο ενός παράλληλου δικτύου όταν η αιγυπτιακή κυβέρνηση αποπειράθηκε να κόψει το ίντερνετ στη χώρα, το κατέβασμα ιστότοπων όπου στρατολογούνταν τζιχαντιστές, είναι μερικές μόνο από τις δράσεις των παράνομων χάκερ που περιγράφονται εδώ...

Παράλληλα, περιγράφεται και ο τρόπος χρησιμοποίησης της διαδικτυακής εξειδίκευσής τους, από κυβερνητικούς παράγοντες και από εταιρίες, που χρειάζονται να ασκήσουν τη δική τους 'νόμιμη' πολιτική...

Πρόκειται για ένα παιχνίδι ανταλλαγής προνομίων, μία διελκυστίνδα παραγραφής αδικημάτων υπό τον όρο της στράτευσης στην ομάδα που κινεί τα νήματα για όσο χρονικό διάστημα δύναται να κρατά τον έλεγχο.

Η συγγραφέας, φέρνει στο προσκήνιο μέσα από την ιλιγγιώδη γραφή της, την πολυπλοκότητα του πολιτικού φαινομένου στις μέρες μας, την αδυναμία υπόδειξης του συνόλου των πολιτικών παραγόντων, τον πλουραλισμό των παικτών αλλά και των κινήτρων, τη διάσπαση της πολιτικής σφαίρας σε τόσους πολλούς 'μικροοργανισμούς', που σχεδόν αν όχι ολοκληρωτικά, παραλύουν τον κομματικό μηχανισμό, μετατρέποντάς τον σε μία ρετρό βιτρίνα μιας άλλης εποχής...

Οι προβληματισμοί της Ζένιτερ στο  βιβλίο αυτό, θυμίζουν αρκετά τους προβληματισμούς του Μισέλ Ουελμπέκ στην 'Εκμηδένιση' και στο 'Ο χάρτης και η επικράτεια'. Ωστόσο, η Άλις Ζένιτερ δεν έχει ούτε κατά διάνοια τον κυνισμό του Ουελμπέκ για να συγκριθεί μαζί του. Αντιθέτως είναι μια σύγχρονη φωνή στη γαλλική λογοτεχνία, που με ευγένεια και τόλμη μαζί, αφήνει το αποτύπωμά της. Η Άλις Ζένιτερ με το μυθιστόρημα αυτό, γίνεται επιτυχημένη χρονικογράφος όχι μόνο των γαλλικών υποθέσεων, αλλά των παγκόσμιων!

''Αρχίζουν να χορεύουν. Είναι η τελευταία εικόνα, χωρίς να είναι. Χρονολογικά, θα υπάρξουν εικόνες που θα έρθουν μετά, το δύσκολο πρωί, μες στο χορτάρι, με σημάδια απ' τα κλαδιά στα μάγουλα, θα υπάρξει η στιγμή των αναχωρήσεων, του Αντουάν, της Αυτής, και στην πραγματικότητα, όταν θα έχουν φύγει, θα υπάρχουν πάντα εικόνες της Παλιάς Φάρμας, αλλά δε θα είναι πια εκεί για να τις δουν, θα είναι εικόνες του Ξαβιέ, του Κεντρίς, ή των άλλων. Επομένως δεν είναι στ' αλήθεια η τελευταία εικόνα, προς το παρόν όμως χορεύουν, χωρίς ειρωνεία, χωρίς να κάνουν επίδειξη ότι χορεύουν, τα μάγουλά τους κοκκινίζουν, οι ιδρωμένοι τους κρόταφοι λάμπουν στο φως, ο αχυρώνας δε σταματάει να γεμίζει γύρω τους, σώματα συμπιεσμένα, σώματα ενωμένα, και χορεύουν καταμεσής του πλήθους, πότε πότε μέχρι που χάνουν την ισορροπία τους, χορεύουν σαν να ήθελαν να πέσουν, και τότε πιάνονται από κάποιον ώμο ή απ'τη μουσική και σκάνε στα γέλια''.